İşte yine İro (İlle de Roman Kitap Klubu) sayesinde okuduğum bir roman : Aylak Adam...
Okunacak çok kitap olup günlük hayatın koşuşturmasında aklımızdaki tüm kitapları okumaya vakit yetiştiremeyince bazı değerli yazarları ıskalamış oluyoruz. Yusuf Atılgan ıskaladığım yazarlardan mesela. Sağolsun moderatörümüz İlknur Ekim kitabı olarak Yusuf Atılgan’ın “Aylak Adam” romanını seçti ve ben de böylece geç de olsa bu büyük yazarla tanıştım. Daha önce okumamış olduğum için acaba kıymeti bilinmemiş bir yazar mı diye düşündüm, neyse ki daha önce Yusuf Atılgan’ı okumamış olmak benim kişisel kaybımmış , yazarın kadrini, kıymetini bilen geniş bir okur kitlesi varmış, hatta “Aylak Adam”ı defalarca okuyanlar olduğunu öğrendim.
Romanın kahramanı “Aylak Adam” ismini bilmediğimiz C. Babasından kalan gelirle çalışmadan yaşamını sürdürebilen C. günlerini kitap okuyarak , uzun uzun yürüyerek , film izleyerek , sanat çevresinden arkadaşlarıyla laflayarak geçirir. En çok yaptığı şeyse toplum düzenine olan karşıtlığı üzerine bolca düşünmektir. Toplum düzenini sürekli eleştirir ve kendisi de dahil herkese, herşeye muhaliftir. Bu durum onda büyük bir yalnızlık ve yabancılaşma yaratmıştır. Kendisi de bu durumun farkındadır ve yabancılaşmasının bilincindedir. İnsanlara olan horgörüsü inanılmazdır ve bol vaktinin büyük bir kısmını da her daim horgördüğü insanlara kulp takarak , içten içe onları aşağılayarak geçirir. Çalışıp evine yiyecek götüren insanları “eli paketliler” diyerek kendince küçümser örneğin.
Aylak Adam C. toplumdaki değerlerin ve alışkanlıkların ikiyüzlü olduğunu düşünür. Ona göre sahte, samimiyetsiz ve gülünçtür bütün ilişkiler, evlilikler. C. ise gerçek sevgiyi aramaktadır. Gerçek sevgiden anladığı ise şudur : “Birbirimize yeteceğimiz, benimle birlik düşünen, duyan, seven bir kadın!” Aylak Adam’a göre dünyada çok kadın vardır ama bir tek onun aradığı kadın yoktur. O sadece istediği kadını arar, bulduğunu sanınca emek vermez ama. Hep bir şeyler bulur ve uzaklaşır. Zaten aylaklığın temelinde de bu vardır : aramak. Bulmak ve bulunca da emek verip ilişkiyi sürdürmek yoktur aslında C.’nin hayatında. İkili hayatı, sevgiyi bulsa da farketmez çünkü içindeki boşluğu hiçbir zaman dolduramayacaktır. Aylak adam bencilliği ve bitmek bilmeyen arayışı ile aradığı kadını bulsa da mutlu olamayacaktır.
Aslında insanlarla ilgili gözlemleri hepten yanlış değildir, gerçekten de toplum yaşamının yarattığı dayatmaların bazı insanlarda samimiyetsizlik ve yapmacıklık yarattığı doğrudur. Ama Aylak Adam ile ilgili temel problem, onun sadece eleştirmesi, küçümsemesi ve karşı çıktığı değerlere karşı alternatif bir yaşam biçimi tasarlamamasıdır. Tekdüze yaşamdan kaçar, ama eleştirilerinden başka bir şey yoktur elinde. Yalnızlığından hoşnut gözükse de aslında yalnızlıktan bunalmaktadır ve bunun sonunda içinde olduğu durum herkese, her şeye yabancılaşmasıdır.
Yazar Yusuf Atılgan romanda bilinç akışı, iç monolog gibi teknikleri büyük bir hünerle kullanmış. Romanın dili sade, anlatım akıcı ancak yine de çok kolay okunan bir roman değil bence. Yazarın ustaca kullandığı teknikler aslında yer yer okuru zorlayabilecek teknikler. Ancak mutlaka okunası bir roman Aylak Adam , çünkü Yusuf Atılgan bu romanı ile Türk edebiyatındaki en değerli roman kişilerinden birini yaratmış. Geç de olsa tanıdığım için mutluyum.
